Powrót do repozytorium -> Repozytorium
Figurka Jezusa – odlew https://we.tl/t-uBRivkz3LB
Odlew przedstawiający ukrzyżowanego Chrystusa, przełom XIX i XXw, teren występowania: krzyże przydrożne na Górnym Śląsku.
Wykonany z miękkiego stopu PbSnZn[1][2], korona cieniowa to – Pb z niewielką ilością Zn[3]. Jest to typowy odlew tzw. secesyjny – wykorzystujący dość popularny wówczas materiał czyli niskotopliwe stopy na osnowie cyny i ołowiu; to mieszanki o temperaturze topnienia ok. 200-250OC i dużej łatwości wypełniania formy i dokładności jej odwzorowania[4].
Jak wskazuje prof. dr hab. inż. Mirosław Cholewa[5], figurę uzyskano metodą wylewania wieloczęściowej metalowej formy. Chwilę po zalaniu negatywu zlewano niezakrzepłą część stopu. W ten sposób otrzymywano pusty odlew z charakterystyczną chropowatą wewnętrzną powierzchnią o grubości ścianki ok 0,5 cm.
Tak powstałe figury złocono w całości (brak informacji o technice) lub polichromowano w kolorach pastelowych. Badania XRF próbek pobranych z twarzy wykazały, że mamy do czynienia z czerwoną minią ołowiową, bielą cynkową z domieszką żelaza, a także bielą tytanową. Historyczna analiza prof. Cholewy wskazuje na szeroką gamę kolorystyczną lakierów na bazie pokostu (lub odkrywanych wówczas żywic syntetycznych) i pigmentów na bazie bieli cynkowej i tytanowej mieszanych z tlenkami żelaza, chromu i in., które w odpowiednich proporcjach zapewniały delikatne, pastelowe barwy.
Skan i jego opracowanie wykonali Vladislava Buriak, Wiktoria Fijołek i Daniel Kostyra w Katedrze Mechanizacji i Robotyzacji Górnictwa na Wydziale Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej pod opieką dr. hab. inż. Piotra Cheluszki, prof. uczelni oraz mgr. inż. Grzegorza Głuszka.
[1] Można go przypisać do rodziny stopów o niskiej temperaturze topnienia, do której należą stopy lutownicze, do odlewania czcionek drukarskich oraz brązy cynowe stosowane w ludwisarstwie.
[2] Zn sprzyja ujednorodnieniu własności mechanicznych i zwiększeniu wytrzymałościowych odlewów. Co więcej, jest dobrym odtleniaczem i poprawia lejność tych stopów. Natomiast Pb korzystnie wpływa na szczelność odlewów. Zob. http://mechatronika.mechanik.edu.pl/metale_stopy/metale_niezelazne.pdf, data korzystania 12.02.2025.
[3] Analiza została wykonana techniką XRF przez Sieć Badawczą Łukasiewicz – Instytut Metali Nieżelaznych w Gliwicach
[4] Zob. http://mbosolder.pl/produkt/56/stopy_olowiu_pb_sbbrstopy_drukarskie.html, data korzystania 12.02.2025.
[5] Prof. dr hab. inż. Mirosław Cholewa, Katedra Odlewnictwa, Wydział Mechaniczny Technologiczny, Politechnika Śląska w Gliwicach.