zabytki.org

Na ratunek zabytkowym Nekropoliom

Historia

Orzeszkowo – projekt zamknięty, realizowany w latach 2013 – 2017.

Lapidarium w Orzeszkowie  utworzone zostało w 1986 roku na terenie cmentarza kalwińskiego. Znajdują się na nim nagrobki kamienne, betonowe oraz żeliwne (większość została już niestety rozkradziona). Do najcenniejszych obiektów należą: żeliwny obelisk z pół. XIX w. Jana Wilhelma Kassyusza, murowany neogotycki Grobowiec Kurnatowskich z pół. XIX wieku oraz murowany nagrobek Adama Kurnatowskiego. Godny uwagi jest również drzewostan liściasty, na który składają się m.in. ok. 100-letnie lipy i klony. Celem naszych działań jest nie tylko zabezpieczenie unikatowej urody lapidarium, ale również cmentarza – miejsca spoczynku wielkopolskich kalwinów.

Udało się naprawić wybrane nagrobki, zabezpieczyć wiekowe drzewa, naprawić ogrodzenie, wytyczenie ścieżek, umieszczenie tablicy informacyjnej, itp.

Na terenie lapidarium znajduje się ok. 80 nagrobków. Większość płyt jest pęknięta, nagrobki pozbawione są żeliwnych krzyży, niektóre zostały przewrócone.

Obecni właściciele starają się jak najczęściej odwiedzać lapidarium, lecz z powodu znacznej odległości jest to utrudnione.

Chcielibyśmy zwrócić uwagę mieszkańców Orzeszkowa i Kwilcza na ten cenny zabytek poprzez wykłady, konkursy i spotkania dotyczące cmentarza-lapidarium i kalwinów żyjących dawniej na tych terenach.

 

Nasze działania

Adres obiektu:

Orzeszkowo gm. Kwilcz, pow. Międzychodzki, woj. Wielkopolskie

 

W tym roku rozpoczynamy od nowa działania na rzecz cmentarza kalwińskiego w Orzeszkowie, mamy nadzieję, iż tym razem w efekcie owocnej współpracy między naszą Fundacją, przedstawicielem właściciela cmentarza oraz przedstawicieli władz gminnych uda nam się skutecznie zrealizować cel, jakim jest rewitalizacja cmentarza-lapidarium.

Oficjalnie zapraszamy na warsztaty “Dziedzictwo protestanckie w Orzeszkowie: odkrywanie zapomnianej karty historii”, które będą się odbywać 10, 17 i 24 września w Centrum Kultury i Edukacji w Kwilczu.

Osoby zainteresowane prosimy o zgłoszenia do 4 września za pomocą formularza 

W Urzędzie Gminy Kwilcz odbyło się spotkanie z przedstawicielami Parafii Ewangelicko-Reformowanej w Zelowie, będącej właścicielem cmentarza w Orzeszkowie. Na spotkaniu pojawili się Prezes Kolegium Kościelnego Parafii, pan Mirosław Prajzendanc oraz Proboszcz Parafii, ks. Tomasz Pieczko. Obecni byli także sekretarz gminy Kwilcz, Daniel Kozubowski, radny gminy Dariusz Prętki oraz przedstawicielka naszej Fundacji, Joanna Wałkowska. Nasz projekt spotkał się z przychylnym przyjęciem. Na spotkaniu postanowiono, że wszelkie dalsze działania konsultowane będą bezpośrednio z obecnymi na spotkaniu przedstawicielami Parafii w Zelowie. Żywimy nadzieję, że znacznie usprawni to nasze wspólne działania, mające na celu przywrócenie pamięci o dziedzictwie protestanckim w gminie Kwilcz i rewitalizację cmentarza w Orzeszkowie. Miała miejsce także wizyta na cmentarzu, który obecnie wymaga prac porządkowych. Ustalono wstępnie ich zakres i w najbliższym czasie planujemy zwrócić się z wnioskiem do wojewódzkiego konserwatora zabytków o pozwolenie na te prace.

Projekt “Dziedzictwo protestanckie w Orzeszkowie: odkrywanie zapomnianej karty historii”, zgłoszony przez radnego gminy, Dariusza Prętkiego, przygotowany we współpracy z reprezentującą naszą Fundację Joanną Wałkowską, uzyskał dofinansowanie w konkursie inicjatyw lokalnych w Kwileckim Centrum Kultury i Edukacji. Dlatego już od września 2016 zaczynamy działania promocyjne i edukacyjne: na początku odbędą się warsztaty dla nauczycieli, ale też wszystkich zainteresowanych osób, dotyczące dziedzictwa protestanckiego w gminie Kwilcz, ze szczególnym uwzględnieniem cmentarza-lapidarium w Orzeszkowie. Kolejnym etapem będą prace porządkowe na cmentarzu w Orzeszkowie, w które chcielibyśmy zaangażować mieszkańców, a przede wszystkim młodzież. Zwieńczeniem będzie wystawa w Kwileckim Centrum Kultury i Edukacji. O wszystkim będziemy informować na bieżąco! Dziękujemy za wsparcie i mamy nadzieję, że tymi działaniami uda nam się zainteresować więcej osób problematyką dziedzictwa protestanckiego w gminie Kwilcz.

Odbyło się w Kwileckim Centrum Kultury i Edukacji spotkanie, podczas którego Joanna Wałkowska, reprezentująca naszą Fundację, przedstawiła prezentację dotyczącą cmentarzy protestanckich okolic Kwilcza, w tym przede wszystkim cmentarza w Orzeszkowie. Na spotkaniu  obecni byli także przedstawiciele władz gminnych oraz reprezentant właściciela cmentarza w Orzeszkowie, w efekcie ożywionej dyskusji ustalono dalsze działania, które zamierzamy podjąć w tym roku. Ponieważ cmentarz-lapidarium w Orzeszkowie, mimo swojej wyjątkowej wartości historycznej, nie jest bliżej znane nawet mieszkańcom najbliższej okolicy, chcemy wypromować to miejsce. Mamy nadzieję, że dzięki działaniom edukacyjnym i promocyjnym uda się uzyskać środki finansowe, które pozwolą na remont nagrobków. 

Uczniowie klas drugich gimnazjum z Zespołu Szkół w Kwilczu częściowo uporządkowali cmentarz kalwiński. Wygrabili liście i wyzbierali śmieci. Opiekę nad grupą sprawowali – Pani Lucyna Kędziora i Pan Marcin Lehmann. Wstępne prace porządkowe (koszenie trawy, porządkowanie gałęzi) wykonał także CIS (Centrum Integracji Społecznej). Bardzo dziękujemy za pomoc.

W dniu dziesiejszym nasi przedstawiciele: Marta Żydek – dyrektor programowy i Dariusz Czuduk – wolontariusz – asystent administracyjny wybrali się z wizytą do władz gminy Kwilcz. Spotkaliśmy sie z panią Anną Nowicką – zastępcą wójta. Tematem spotkania była współpraca gminy i fundacji przy projekcie renowacji zabytkowego cmentarza w Orzeszkowie. Ustaliliśmy termin prac porządkowych oraz pomoc w zbieraniu funduszy, w ramach akcji ,,1%”. Spotkanie było bardzo udane i mamy nadzieję na owocną współpracę. Dodatkowo zwiedziliśmy malowniczą miejscowość Kwilcz.

Uzyskaliśmy wgląd do kart ewidencyjnych cmentarza kalwińskiego w Orzeszkowie, którym opiekuje się nasza Fundacja. Uzyskane informację wzbogaciły nasza dokumentację. Jest to kolejny krok po wizji terenowej do przeprowadzenia porządków i renowacji nagrobków. Czeka nas tylko spotkanie z władzami gminy kwilicz, aby podjąć dalsze kroki.

Została przeprowadzona wizja lokalna cmentarza w Orzeszkowie, w celu wybrania obiektu do renowacji.W wyjeździe tym towarzyszył Pan Marek Daszyński, właściciel firmy zajmującej się renowacją zabytkowych nagrobków.Wybrany został Grobowiec Bronikowskich z 1863 roku, górujący nad pozostałymi, znajdującymi się na cmentarzu. Jest to spory grobowiec, znajdujący się na wprost bramy wejściowej. Posiada elementy neogotyckie. W porównaniu do innych znajdujących się na cmentarzu, jego stan nie jest najgorszy.

Oto wstępne ustalenia prac :

1. Oczyszczenie całości (metoda piaskowanie)

2. Renowacja elementów metalowych: drzwi i hełmów na wieżyczkach (prawdopodobnie były tez na skrajach murku, ale zostały rozkradzione, można pokusić się o ich rekonstrukcje)

3. Zrzucenie luźnych elementów

4. Odsolenie cegieł, jeśli zajdzie taka potrzeba (to okaże się po zdjęciu tynku)

5. Otynkowanie

6. Wyprowadzenie, wyprostowanie, dosztukowanie narożników

7. Fugowanie

8. Zakonserwowanie całości

9. Uporządkowanie teren w promieniu 2 metrów od nagrobka

10. Jeśli chodzi o tył nagrobka, należy usunąć roślinność, usunąć nadmiar ziemi, otynkować mur z tyłu.

Wstępna wycena renowacji całości wynosić będzie ok. 25 tysięcy. Liczymy więc na wszelką pomoc w realizacji tego przedsięwzięcia.

Odbyła się wizja cmentarza udokumentowana zdjęciowo. 

Szkolenie “Planowanie i realizacja projektów na rzecz społeczności lokalnych” w Łowiczu, organizowane przez Fundację Wspomagania Wsi.

Wysłanie prośby do konserwatora o udostępnienie karty cmentarza-lapidarium oraz opinię na temat planowanych prac

Wizyta Szymona Modrzejewskiego ze Stowarzyszenia Magurycz: ocena skali prac oraz ustalenie planu działań.

Uprzątnięcie terenu cmentarza z gałęzi i śmieci przez Stowarzyszenei eNus.

Nawiązanie kontaktu z organizatorami Dekady Lutra i dodanie cmentarza-lapidarium do bazy projektów na stronie www.luter2017.pl

Przygotowania i zbieranie niezbędnych informacji o cmentarzu kalwińskim.

Rozmowy wstępne z opiekunami cmentarza (Parafia Ewangelicko-Reformowana w Zelowie)

Obóz wolontariacki w Tyrawie Wołoskiej

Przedstawienie planu rewitalizacji

Skoszenie trawy i wycięcie samosiejek

Uprzątnięcie terenu cmentarza z gałęzi i śmieci przez Stowarzyszenie eNus.

Konkurs plastyczno-fotograficzny dotyczący lapidarium w Orzeszkowie zorganizowany przez Stowarzyszenie eNUS i FRZiPP.

zdjęcia

1% dla Orzeszkowa

Jeśli chcesz przekazać 1% swojego dochodowego lub dowolny datek na ochronę i porządkowanie zapomnianych cmentarzy w całej Polsce wpisz w PIT KRS 0000195764 i jako cel szczegółowy lub tytuł wpłaty kod: 001 lub “Zapomniane cmentarze“.

 

Bank: Fundacja Ratowania Zabytków i Pomników Przyrody 92175000120000000025098749 Tytuł: “Zapomniane cmentarze”.

* Opłata roczna w 2022 roku to 134 zł + 23% PTU (faktura).

* Udział procentowy fundacji w efekcie zbiórki 1% ustalamy indywidualnie na podstawie pisemnego porozumienia.