Wiatrak

Bardzo ciekawa jest historia wiatraka wybudowanego na wzgórzu zwanym Łysocha. Wiatrak wybudowano w połowie XIX wieku. Niestety mało jest dostępnych danych o historii zabytku przed I wojną światową. Jan Kiler w ramach kwerendy do pracy magisterskiej o wiatraku dotarł do kilku dokumentów poświadczających zmiany właścicieli. Wiemy z nich, że ostatnim właścicielem był Eugeniusz Lowin, który nabył wiatrak w1927 i był jego właścicielem do nacjonalizacji w 1947 roku. Przez wiele lat użytkowało go miejscowe kółko rolnicze. Do 1957 roku wiatrak napędzany był śmigłami, wówczas to śmigła zdjęto, wstawiono śrutownik i sinik elektryczny, którym usługowo śrutowano zboże okolicznym rolnikom do 1972 roku. Wtedy to usługa ta przestała być potrzebna gdyż wraz ze rozwojem przemysłu praktycznie każdy rolnik miał śrutownik, a więc usługa śrutowanie zanikła. W latach 80. XX wieku wiatrak przejęła gmina. Następnie w 1992 roku sprzedała go Państwu Piechom. W tym czasie fundamenty obiektu wzmocniono opaską betonową, doprowadzono wodę i energię elektryczną. Od 2000 roku do 2006 podejmowane były starania by  zabezpieczyć wiatrak przed zniszczeniem. Ostatecznie w 2006 roku właściciele J. i St. Piecha sprzedali wiatrak Stowarzyszeniu Ochrony Przyrody i Dziedzictwa Kulturowego z Łąkorza . 

W 2007 roku wykonano tymczasowe zabezpieczenie obiektu polegające na prowizorycznym odeskowaniu  kopuły. W 2009 roku udało się pozyskać środki z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, samorządu gminy Biskupiec oraz urzędu marszałkowskiego województwa warmińsko – mazurskiego. Odbudowane zostały wszystkie kondygnacje i schody. Obecnie obiekt jest bezpiecznie udostępniany  zwiedzającym i badaczom, co umożliwia poznanie historii tego zabytku oraz urządzeń i pracy młynarza w dawnych czasach.

Największym wyzwaniem dla właścicieli jest ukończenie remontu budynku i urządzeń. Bardzo potrzebna jest osoba, która pomoże w aplikowaniu o fundusze krajowe i europejskie oraz wykonawcy poszczególnych prac.

Muzeum

Nasza współpraca obejmuje również siedzibę Muzeum Lokalnego Ziemi Lubawskiej, które mieści się w 200-letnim zabytkowym budynku wpisanym do krajowego rejestru zabytków. Muzeum prezentuje wystawy stałe i czasowe, wystawy pokonkursowe o różnej tematyce, warsztaty oraz wiele festiwali i wydarzeń o różnorodnej tematyce.

Kuźnia

Kuźnia usytuowana jest obok budynku Muzeum. Jest dobrze wyposażona w podstawowe urządzenia i narzędzia kowalskie, jak również wyroby wytwarzane dawniej przez kowali. Można sobie wyobrazić jak bardzo ważnym był zawód kowala i jego warsztat, czyli kuźnia w czasach gdy koń był głównym środkiem komunikacji i, podpięty do wozów, transportu. Warto wspomnieć, że w Łąkorzu, w okresie międzywojennym i jeszcze wiele lat po wojnie działały cztery kuźnie.

W Łąkorzu możecie również odwiedzić skansen. Obecnie jest on czasowo wyłączony ze zwiedzania ze względu na renowację starej stodoły, ale już wkrótce, mamy nadzieję, będziecie mogli ponownie podziwiać zgromadzone w nim eksponaty.

O tym, że Łąkorz i okolice to przestrzeń, w której na co dzień pielęgnuje się dziedzictwo kulturowe  i przyrodnicze świadczy również Leśny punkt edukacyjny – płożony na skraju 200-letniego lasu sosnowego. Można w nim podziwiać jedyny w swoim rodzaju drewniany magazyn żywicy z eksponatami do żywicowania. Na miejscu dla zwiedzających dostępna jest wiata, tablice edukacyjne i miejsce do zaparkowania.

Kościół

Przedstawiając Wam naszego nowego Partnera, którym w tym wypadku jest faktycznie cały ruralistyczny układ miejscowości, nie sposób nie wspomnieć o dominującym w krajobrazie Łąkorza kościele św. Mikołaja. Kościół pamiętający czasy krzyżackie posiada dziś układ przestrzenny z przełomu XIV/XV wieku. Ta zbudowana z cegły układanej w wątku gotyckim, na wysokim kamiennym cokole świątynia doskonale wpisuje się w pejzaż wsi, pełniąc do dziś swą religijną funkcję. Wewnątrz można posłuchać organów o bardzo ciekawym brzmieniu, a same wnętrza wyróżnia wyjątkowa akustyka. 

Na koniec wspominamy obelisk w Wardęgowie. Powstał z inicjatywy miejscowego Stowarzyszenia Ochrony Przyrody i Dziedzictwa Kulturowego i przy współpracy Nadleśnictwa Jamy z okazji 200-lecia bitwy, którą powracająca ze wschodu armia Napoleona stoczyła z wojskami pruskimi i kozackimi na okolicznych polach. Obok pomnika jest miejsce pochówku poległych żołnierzy, wiata i tablice informacyjne.

Będąc w okolicach Nowego Miasta Lubawskiego, Iławy, czy Grudziądza warto zatrzymać się i poświęcić trochę czasu na odwiedziny i spacer po Łąkorzu. Serdecznie zapraszamy! Gorąco polecamy!

Link do profilu wioski młynarskiej i wiatraka: https://www.facebook.com/wioskamlynarska

Link do stromy muzeum: https://www.facebook.com/people/Muzeum-Lokalne-Ziemi-Lubawskiej/100063598482086/

Współpraca z fundacją umożliwia również możliwość przekazania 1,5% na potrzeby remontowe wiatraka. W tym celu należy wpisać w odpowiednich rubrykach deklaracji KRS 0000195764 oraz “cel szczegółowy” kod “013” lub słowo “Łąkorz“.

Opracował: Dawid Ostrowski